We maken de komende decennia een fundamentele transitie door naar een fossielvrije economie, gebaseerd op grootschalige hernieuwbare energieopwekking. Erfgoed en cultuurhistorie geven handvatten om de verstoorde balans in het samenspel tussen mens en de natuurlijke omgeving te herstellen. Een beter begrip van historisch stads-, bodem-, water- en landschapsbeheer biedt een nieuwe basis voor maatregelen en oplossingen om ruimtelijke ontwikkelingen slimmer en passender tot stand te brengen.
Gebouwde, archeologische en groene monumenten zijn kwetsbaar voor overstromingen, langdurige droogte, bodemdaling en funderingsproblematiek. Het aanpakken van klimaatverandering en energietransitie is van levensbelang voor het voortbestaan van de monumenten in uw gemeente. Ook immaterieel erfgoed geeft aanknopingspunten om te werken aan een duurzame wereld.
Ook de bestaande bouwvoorraad moet worden aangepast om veel energiezuiniger te worden. Door de positieve uitstraling van monumenten en hun herkenbaarheid voor de leefomgeving gaat van verduurzaming van erfgoed een enorme voorbeeldwerking uit. Als het in een monument kan, dan kan het overal! Ondersteun de verduurzaming van monumenten met stimulerende regelgeving. Geef als gemeente het goede voorbeeld en verduurzaam uw monumentaal vastgoed.
TOELICHTING, VOORBEELDEN
EN INSTRUMENTEN
Overweeg een financiële bijdrage in uw lokale Cultuurfonds voor Monumenten – een publiek-private samenwerking die financiële ondersteuning biedt aan gemeentelijke monumenten en lokaal beschermde monumenten bij onderhoud, restauratie, verduurzaming of herbestemming en waaruit iedere euro meerdere keren kan worden ingezet.
Ook immaterieel erfgoed biedt aanknopingspunten om te werken aan een duurzame wereld. Benut oude kennis en kunde van de natuur voor nieuwe toepassingen die, naast een praktisch nut, ook gericht zijn op het ecologisch verduurzamen van de omgeving. Imkers, die bijen hielden om de honing, zetten zich nu ook in om de biodiverse omgeving van hun bijen te ondersteunen door bloemen aan te planten. Stadslandbouwers vergroenen de stedelijke omgeving, via volkstuinen en het beheren van stadsboomgaarden, plukbossen en stadstuinen. Daar is een breder doel mee verbonden: het duurzaam produceren en consumeren van voedsel.
Voor de beoefening van veel immaterieel erfgoed is kennis van de natuur nodig, zoals voor het ambacht van heggenvlechten. De vlechters maken van bestaande, levende heggen afscheidingen tussen weilanden of langs paden, zodat deze ondoordringbaar zijn voor vee en wild. Deze duurzame afscheidingen bevorderen de biodiversiteit: vogels nestelen er en vinden er een schuilplaats. Zo blijft ook het karakteristieke landschap behouden. De heggenvlechters trekken bij kampioenschappen veel publiek en waardering.
Voorbeelden en instrumenten
- De 17 Globals Goals van de VN
- Routekaart verduurzaming Monumenten
- Verduurzamen hoe doe je dat? Tips voor monumenten-eigenaren
- Cultuurfonds voor monumenten
- Groene Menukaart’ voor typische monumenten zoals grachtenhuizen of Groene Menukaart Staphorst
- Energie en landschap: video RCE over landschapstypen en bijpassende energiemaatregelen
- Nieuwe regeling verduurzaming maatschappelijk vastgoed
- Regio Deal bodemdaling Groene Hart
- Erfgoed Deal-project Brabantse Watermolenlandschappen
- Polder Blokhoven bij de Lek
- Herinrichting Malieblad in Utrecht als park, met steun van Erfgoedparels
- Immaterieel erfgoed als hefboom voor duurzaamheid
